Alles is Tijd
Het is maar goed dat we de tijd soms vergeten, uit het oog verliezen. Dat je iemand moet vragen: 'Zeg maar hoe laat is het eigenlijk?' Want altijd maar leven met het besef van die tijd, dat maakt ontzettend onrustig. Dat is als steeds tellen hoeveel geld je nog hebt, zoals een vrek doet. Soms wil je dat de tijd vliegt, soms wil je hem vasthouden, stilzetten. De één wordt honderd, de ander maar dertig. Ieder mens leeft in een eigen tijdspanne, geen klok loopt gelijk. En hoe meer tijd achter je ligt, hoe sneller de tijd gaat.
Bij het opruimen van mijn zolder vond ik een berg oude cassettebandjes, allemaal opnamen die ik ooit maakte voor de radio. Veel was ik vergeten. Alles op die bandjes is bevroren in het hier en nu, maar toch allang voorbij. En sinds dat wederhoren heb ik knagend tijdsbesef. De mensen die ik interview op die oude tapes, de tikkende regen op de achtergrond, mijn stem die ik ben, maar die niet weet wat komen gaat: alles weg. Een mysterie, totaal ongrijpbaar.
In het drieluik 'Alles is Tijd' onderzoek ik hoe relatief ieders tijdbeleving is. Allereerst probeer ik een ijkpunt te bepalen, houvast als beginpunt. En wat kan dat anders zijn dan de natuurkundige tijd, die zich niks aantrekt van onze persoonlijke beleving? Zo hoor ik dat tijd geeneens bestaat voor fotonen, de elementaire bouwstenen van al het licht om ons heen.
De vraag die ik eigenlijk had moeten stellen is: maar slijt die foton dan niet, onderweg van die ster naar ons toe? En wat ik intussen ook leerde: nooit muziek zetten onder gedichten. Dat heb ik vaak, dat ik luister naar oude reportages en denk: toe nou! Vraag dat of dát nou eens. Of: oh nee, doe dat nou niet! Maar ja, gedane zaken nemen geen keer.
In deel twee onderzoek ik een gevoel dat iedereen kent; dat de tijd met je op de loop gaat. Dat de klok aan de muur niet gelijk loopt met die in jouw hoofd. Zoals op school, waar de minuten soms voorbij kruipen, zelfs stil lijken te staan. Of het andere uiterste: dat die heerlijke vakantie veel te snel voorbij is. Maar of de tijd nu snel gaat of langzaam, achteraf is ze hetzelfde, want hartstikke geschiedenis. Je kunt 'm niet meer opnieuw en dan ánders beleven, onmogelijk. En hoezeer je jezelf ook belooft de tijd voortaan heel bewust te ervaren en te genieten van iedere seconde, toch vergeet je morgen gewoon weer het tikken van die klok.
Dit tweede deel eindigde met een boodschap van Johanna van Schaik, die leefde tussen 1898 en 2005 - om precies te zijn 107 jaar en 196 dagen.
Intussen zit ik nog steeds met al die werkbandjes vol geluiden, stemmen, muziek en steeds meer ruis. Niet dat ik dat allemaal graag terug luister, alsjeblieft zeg! Dan hou ik geen tijd meer over. Maar... de boel weggooien kan ik ook niet. Waarom eigenlijk niet? Hoe moet je omgaan met herinneringen zonder erin te verdrinken? Misschien weet schrijver en 'tijd-filosoof' Joke Hermsen raad. Luister naar de laatste aflevering van 'Alles is Tijd'.
Meer lezen over 'de tijd' volgens filosoof Joke Hermsen? Ze schreef de succesvolle essay-bundel 'Stil de Tijd', waarin ze het eeuwig voortjakkeren onder het juk van de klok kritisch onder loep neemt. En ook 'Het Tij Keren' over hoe de mens van het verleden kan leren om de toekomst te redden.
En oh ja: helemaal bovenaan en hier beneden zie je de klokken die Wim T. Schippers in de zomer van 1971 op het Amsterdamse Rembrandtplein plantte. Voor mij is dit het meest rake kunstwerk over 'tijd' ooit gemaakt.
En daarmee bent u aangekomen op het eind van deze pagina. Dank voor uw tijd. De eindredactie voor deze serie deed Anton de Goede en met dank aan Willemiek van den Oever en Miek Hehenkamp.