De Spotprent Voorbij
Alles went, hoe extreem ook. Zelfs de coronacrisis, die in september 2019 nog ondenkbaar was. Alle aandacht ging naar de Britten, die meer en meer verstrikt raakten in hun Brexit. Elke dag kon het nieuws nog gekker, absurder en triester; dat was het 'nieuwe normaal'. Maar gewenning heeft een prijs.
Bijvoorbeeld voor cartoonisten, wier taak het is om politici in hun hemd te zetten. Want wat als die politici dat zelf al doen? Wat kan een cartoonist nog als de werkelijkheid grotesker is dan je kan verzinnen? Wat bereik je nog met de karikatuur van een lubberende, schetende Boris Johnson als die zelf al geen schaamte kent?
En wat als de visuele metaforen voor Brexit versleten raken: de kliffen waar politici overheen tuimelen en de lekke bootjes waarin ze zinken? Hoe kan je hier nog overheen.. moet je dat zelfs nog proberen? Cartoonisten hebben een eenzaam beroep, thuis aan de tekentafel slaat vertwijfeling soms toe. Daarover in de VPRO-documentaire:
Die begint bij de jaarlijkse uitreiking van de Inktspotprijs voor de beste politieke prent, de enige avond waarop Nederlandse cartoonisten allemaal samenkomen. Onder hen Jos Collignon van de Volkskrant, die het Engelse drama met verbijstering en fascinatie volgde en verbeeldde:
Nu kon Collignon als continentaal Europeaan nog kiezen waarover hij tekende. Maar zijn Engelse collega's niet; hun dieet was Brexit, elke dag. Ik reisde naar Londen en dook in het wereldje van Britse cartoonisten, die dapper bleven duiden wat nauwelijks nog te duiden viel.
Dat bleek een warm bad. Ik werd meteen uitgenodigd in een eeuwenoude pub voor de Whynge (oud woord voor klagen en kreunen), een maandelijkse bijeenkomst van hoofdstedelijke cartoonisten als panacee tegen professionele isolatie. Daar ontmoette ik Dave Brown (The Independent) en Martin Rowson (The Guardian), beiden te horen in de documentaire.
Cartoonisten zijn misschien wel de leukste journalisten. Want tegelijk zijn het geestige kunstenaars, die overdrijving inzetten om politici, gekken(werk) en hijgerige actualiteit terug te brengen tot de juiste maat. Niet iedereen kan dat waarderen, het werk van een spotprenttekenaar is niet altijd zonder gevaar.
Brexit is 'done', maar deze documentaire blijft relevant. Want spotprenten zijn onverminderd een krachtig wapen tegen machtswellust, die per definitie humorloos is. Niet voor niets haten Putin, Xi en Trump karikaturen van zichzelf, want die lijken veel teveel op wat ze echt zijn.
