Zandkleppen en IJsbergen

Bali en New York lagen vroeger vreselijk ver weg. Limburg was voor de meeste mensen als het Zuid-Frankrijk van nu en de Harz net zo exotisch als het Krimgebergte in onze tijd. Je beleefde al heel wat als je als Arnhemmer de zee zag en als Groninger de Veluwe. Maar: net als nu waren superlatieven belangrijk. Hoger, dieper en weidser dan thuis, daarvoor boekte je een pensionnetje.

Dus moest je als toeristenoord wel wat te bieden hebben. Zo pochte Lunteren met haar Zandklep, een afgraving voor de aanleg van een wildwal even verderop. De Zandklep had een metershoge klif waar honderden toeristen op afkwamen. Die stuurden dan natuurlijk een ansichtkaart naar huis van deze woeste, extreme natuur. Dat het hier ging om een gevalletje ontginning deed niet ter zake.

Hoe is het nu met die Zandklep? Niet goed. Ze is geërodeerd, afgekalfd en bijna verdwenen. Met Google Earth zie je nog een postzegeltje naast het aloude groepsverblijf De Wildwal, dat zal het wezen. Maar niets daarover op de site van De Wildwal en ook bij de plaatselijke VVV komt geen toerist nog informeren. Om maar te zwijgen over de nabijgelegen 'Zeven Heuveltjes'. Iemand?

Ons landschap ligt vol met dit soort plekken. Uitzichten, toppen en dalen die de verbeelding allang niet meer prikkelen, maar die mensen vroeger maar al te graag veroverden. Veel van hun trotse bewijsbriefkaarten kunnen nu, in onze moderne beleving, zo in de collectie Boring Postcards van Martin Parr (meer daarover hier), ware het niet dat het bij die verzameling draait om gedateerde menselijke bouwsels, niet om natuur.

Maar.. is dat niet oneerlijk naar achteren trappen vanuit het verwende heden? Want wat is er mis met de stormachtige zee bij Schiermonnikoog, de pure natuur van de Lemelerberg (wel zeventig meter hoog!) en een heuse grot in Sauerland waar je in de kalkafzettingen een ijsbeer en een ijsberg kon herkennen?

Ik heb gebeld met die Sauerlandse grot, de Dechenhöhle bij Iserlohn. Daar is 'Eisbär' nog steeds deel van de rondleiding - hoewel bezoekers er nu eerder een witte hond in herkennen. Maar de 'Eisberg'-stalagmiet loopt iedereen intussen straal voorbij, daar heeft niemand nog wat mee. Haar associatie is reddeloos ondergesneeuwd omdat we teveel echte ijsbergen zien op televisie. Of live vanaf het panoramadek tijdens budgetcruises naar de poolstreken.

Punt is wel: als we zoveel CO2 blijven uitstoten door al dat gereis en televisies kopen, is de ijsberg van de Dechenhöhle straks de enige die nog over is.